ALTERNATYWA DLA CHEMII
Ekolodzy i ludzie propagujący alternatywny model życia często spotykają się z opinią, że są
obdarzeni zbyt bujną wyobraźnią i
proponują rozwiązania niewątpliwie korzystne dla środowiska i
zdrowia człowieka, jednak niemożliwe do realizacji. Takie opinie
są często krzywdzące, ale aby wykazać ich bezzasadność należy dysponować sporym zasobem wiadomości. Zadaniem tego artykułu jest
wypełnienie chociaż w niewielkim
stopniu luki między marzeniem a
rzeczywistością, teorią i praktyką.
Chyba nikogo nie trzeba już
przekonywać o straszliwym wpływie
pestycydów na zdrowie nasze i naszej planety. Tym bardziej, że
Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej podchodzi, moim zdaniem, zbyt lekko do tego
problemu, dopuszczając na przykład do stosowania w Polsce 60
pestycydów zakazanych, objętych
restrykcjami, nie zarejestrowanych lub wycofanych w innych krajach. Z tej "sześćdziesiątki" 20
preparatów zawiera substancje rakotwórcze (są to dane z "Encyklopedii Życia"). Oczywiście przy
takiej polityce rolnej najwspanialszym z punktu widzenia ekologa, a także konsumenta, rozwiązaniem byłoby całkowite zrezygnowanie ze stosowania chemicznych
środków ochrony roślin. A co zamiast nich?
1. Stosowanie w uprawie gatunków
i odmian odpornych na choroby i
szkodniki, np. jabłonie całkowicie odporne na parch - Prima, Liberty, Priam; pomidory odporne na
brunatną plamistość, wirus mozaiki tytoniowej, werticilozę, fuzaryjne więdnięcie, nicienie - Carmello, Agata, Nemarex.
2. Bezwarunkowa rezygnacja ze
stosowania preparatów służących
jedynie poprawie wyglądu owoców,
np. przyspieszających wybarwianie: Alar (w 1989r. wycofany w
USA), Ethrel, Pomonit. Zamiast
nich stosować właściwe zabiegi
agrotechniczne, zwłaszcza cięcie,
przerzedzanie zawiązków (mechaniczne - nie chemiczne), właściwy
dobór odmian i podkładek.
3. Stosowanie oprysków preparatami zawierającymi zarodniki bakterii Bacillus thuringiensis, powodującej chorobę i śmierć żerują\cych gąsienic, np. Bipel, Bactospeine, Thuricide.
4. Introdukcja czyli wprowadzenie
pasożytów na porażone przez
szkodniki uprawy, np. kruszynek
zwalcza gąsienice motyli, osiec
korówkowy atakuje bawełnicę korówkę, dobrotnica szklarniowa
niszczy mączlika szklarniowego.
5. Stosowanie w uprawie roślin
gruntowych włóknin przyspieszających wzrost oraz uniemożliwiających szkodnikom składanie jaj na
roślinie i glebie wokół niej, np.
Agryl, Covertan, Lustrasil, Mypex.
6. Stosowanie odpowiednich zabiegów uprawowych mających na celu
stworzenie roślinom optymalnych
warunków wzrostu. Szkodniki atakują przede wszystkim rośliny
słabe i chore. Dobra znajomość
zasad uprawy uniemożliwia atak
niektórym szkodnikom, np. warzywa
kapustne uprawiane z siewu wprost
do gruntu są porażane przez
śmietkę w niewielkim stopniu lub
wcale. Przestrzeganie płodozmianu.
7. Termiczne odkażanie ziemi (parowanie) i narzędzi oraz zaprawianie nasion gorącą wodą, np.
51-52 C przez 20-30 minut; rzadziej suchym powietrzem, np. nasiona pomidora przeciw wirusowi
mozaiki w temp. 72 C przez 24 godziny.
8. Ręczne zbieranie, strząsanie
chrząszczy, gąsienic, a następnie
ich niszczenie.
9. W wyniku zastosowania nienaturalnych warunków oświetlenia (np.
w szklarni) zauważono u niektórych szkodników niekiedy znaczne
zahamowanie tempa wzrostu lub
niemożność przejścia owadów w
stadium diapauzy. Takie nie diapauzujące owady nie są w stanie
przetrwać nadchodzących warunków
zimowych i giną.
10. Obwody drgań dla roślin. Spirala z drutu miedzianego o odpowiedniej liczbie zwojów otaczają\ca pień drzewa powoduje powstawanie mikrodrgań, które działają
odstraszająco na owady, a więc i
na szkodniki drzew owocowych.
11. Odstraszanie szkodników przy
pomocy ogólnie dostępnych środków: mydło w woreczku po włoszczyźnie powieszone na gałęzi odstrasza sarny, odtwarzanie nagranych głosów przerażenia wydawanych przez ptaki lub pisku jastrzębia przegania ptasie szkodniki, smarowanie pni drzew zebranym
lisim kałem zniechęca zająca.
12. Stosowanie w praktyce zasad
alleopatii czyli wzajemnego sąsiedztwa roślin wpływających na
siebie w sposób korzystny lub
szkodliwy i odstraszających
szkodniki, np. naprzemienny siew
marchwi i cebuli: marchew odstrasza śmietkę cebulankę, a cebula
połyśnicę marchwiankę.
13. Wykorzystanie roślin pułapkowych, które przyciągają szkodniki. W odpowiednim momencie rośliny wraz ze szkodnikami usuwamy z
plantacji, np. aksamitka wabi nicienie, wierzchołki pędów bobu są
zasiedlane przez mszycę burakową.
14. W przypadku bardzo obfitego
wystąpienia szkodników można zastosować różne wywary i wyciągi
roślinne. Należy jednak pamiętać,
iż jest to ostateczność, gdyż
stosowane preparaty są zazwyczaj
silną trucizną i oprócz organizmów szkodliwych zabijają całe
rzesze owadów pożytecznych. Ich
zaletą w stosunku do środków chemicznych jest to, iż szybko i bez
śladu rozkładają się w środowisku.
15. Przyciąganie organizmów pożytecznych poprzez stworzenie im
optymalnych warunków życia: zakładanie żywopłotów, zostawianie
pasów chwastów na miedzach, ochrona oczek wodnych, zakładanie
budek lęgowych, poideł, karmników, tworzenie kryjówek, np. dla
skorków.
16. Zaprawianie nasion przed siewem preparatami biodynamicznymi,
np. preparat nr 500 dla szpinaku,
nr 507 dla pomidorów, porów, cebuli.
17. Zebranie larw lub egzemplarzy
dorosłych występującego szkodnika, spopielenie ich w wysokiej
temperaturze, sporządzenie roztworu homeopatycznego przy wykorzystaniu powstałego popiołu i
wody oraz oprysk.
18. Stosowanie pułapek feromonowych, które przyciągają samce lub
samice danego gatunku, uniemożliwiając rozród.
19. Wprowadzenie na tereny uprawne szkodników o zmienionym genotypie lub wysterylizowanych, co
zapobiega rozwojowi następnych
pokoleń szkodników.
20. Stosowanie w praktyce zaleceń
rolnictwa Homa, a zwłaszcza palenie ogni Agnihotry i wykorzystanie powstałego popiołu przy zwalczaniu szkodników.
21. "Pielęgnując rośliny rozmawiaj z nimi i życz im, aby były
silne. Bądź pełen Miłości zabarwionej współczuciem, a nie litością."
Część z przedstawionych
przeze mnie metod ochrony roślin
jest jeszcze ciągle w sferze badań i doświadczeń, ale jednak
wskazuje kierunek rozwoju rolnictwa przyszłości.
Sebastian Krajewski
Początek strony